Hoe gevoelig ben jij als HSP?

Hoe gevoelig ben jij als HSP? Vraag jij jezelf dat wel eens af? Hooggevoeligheid heb je in soorten en maten. In Amerika is daar onderzoek naar gedaan. Daar hanteren zij o.a. het begrip ‘Empath’. In Nederland is dit begrip nog tamelijk nieuw. Ben jij dat woord al eens tegengekomen? Nog niet? Hoe kunnen we dit abstracte begrip voor jou visueel maken? 

Stel je eens voor: we maken een vereenvoudigde indeling van de mate van sensitiviteit. Wat zou dan de hoogte zijn van jouw gevoeligheid? Zijn er verschillen? Ja, die zijn er. In mijn praktijk merk ik dat wel degelijk. Laten we daarom eens bekijken hoe dat in elkaar steekt. De indeling is opgebouwd uit een oplopende schaal met diverse typeringen.

Hieronder de schaal geïnspireerd op de lijn van the Empathic Spectrum van Judith Orloff:

1. Van links naar rechts: als eerste de mens met narcistisch gedrag, die een tekort aan gevoel heeft.

2. Dan volgt de meerderheid, de gewone empathische mensen met een gemiddeld invoelingsvermogen. Zij zijn niet HSP en geen empaths.

3. Daarna vind je de HSP, ons wel bekend.

4. Tenslotte de Empath, de Amerikaanse uitdrukking voor zeer hoogsensitieve mensen.

Narcist

Op een schaal van 0 tot 100 kun je de sensitiviteit schematisch aangeven.Helemaal links  zit de narcist, dat is iemand die voornamelijk zijn eigen belangen laat voorgaan. Dat klinkt niet zo leuk: ‘narcist’. Het gaat dan ook eigenlijk over narcistisch gedrag.  

Een voorbeeld: Iris heeft een skivakantie geboekt. Vlak voor haar vertrek overlijdt haar broer. Vervelend, vooral ook triest. Maar Iris besluit niet naar de uitvaart te gaan. Ze is nooit zo dol op die broer geweest en zij vindt dat het leven geleefd moet worden. Iris gaat skiën en laat de uitvaart aan haar familie over. Is Iris een nare meid? Zij heeft natuurlijk recht op haar eigen keuze. Maar niet veel mensen zouden zo reageren.

Het is wel egoïstisch om zich aan dit gebeuren te onttrekken. Maar dat kan zij zich niet eens voorstellen, want zij kan zich niet in andere mensen inleven. Zij zou toch tenminste kunnen begrijpen hoe moeilijk dit voor haar ouders is.

Maar: al zie je in dit voorbeeld het tegenovergestelde van HSP, de mensen links op de schaal zijn niet noodzakelijkerwijs allemaal zo narcistisch of egoïstisch, zij zijn gewoon minder gevoelig.

De meerderheid met gemiddeld invoelingsvermogen

Wat verder op de schaal zittende meeste mensen. Vriendelijk zijn zij, en meelevend. Zij vangen de gemiddelde hoeveelheid prikkels op. Zij kunnen zich ook goed in anderen inleven. Maar zij zijn niet HSP. Ze zijn wel sociaal voelend en zetten zich vaak in voor anderen. 

Voorbeeld: Eric is een goede student. Hij houdt van een feestje en een biertje. Hij is actief in feestcommissies. Een echte levensgenieter en toch op weg naar een goede job in de maatschappij. Hij kan veel hebben, is niet gauw uit het veld te slaan. De prikkels die Eric binnen krijgt kan hij goed hanteren. 

Een tweede voorbeeld: Paul gaat een paar dagen naar vrienden in het buitenland. Hij verheugt zich erop. Als dan blijkt dat zijn moeder een operatie moet ondergaan, aarzelt Paul geen moment: hij slaat de uitnodiging af. Hij heeft maar één stel ouders en hij wil hen in deze periode graag steunen. Hij zorgt tijdens de opname van zijn moeder voor zijn vader.

Is Paul te gedienstig? Nee, hij weet dat zijn ouders hem het uitje gunnen, maar hij ziet en voelt hun opluchting wanneer zij horen dat hij bij hen blijft. Zo is Paul. Hij schrok er zelf erg van toen hij hoorde dat zijn moeder naar het ziekenhuis moest. Het bericht kwam hard aan. Hij zou geen tel rust hebben als hij wel op reis zou gaan.

Paul zit wat verder op de schaal, meer richting HSP. Een bevriende psycholoog zei eens tegen mij: de meeste mensen zijn ‘meevoelers’ en dat is heel waardevol. Empathie is belangrijk.

HSP

Op de derde plaats vinden we de HSP, waaronder ook de HSS, de extraverte variant van HSP. Zij vangen zowel met hun normale zintuigen als met hun intuïtie meer prikkels op van hun omgeving. Zij beleven de wereld intensiever dan de gemiddelde mens.

Een voorbeeld: Floor is negen jaar. Zij kwam mij een zelfgemaakte kerstkaart brengen. Ze was bleek en leek moe. Ze vertelde dat ze die middag naar een enorm spektakel was geweest. Een show met duizenden mensen. “Wat leuk” zei ik in een poging haar wat op te vrolijken.

Maar ze schudde nee met haar hoofd. “Veel te veel mensen” zei ze “en al dat lawaai, die muziek. En al die lampen met dat licht”. Vermoeid keek ze me aan. “Dat wil ik nooit meer” zuchtte ze. Wat is dit herkenbaar, een HSP kind dat te veel prikkels heeft binnen gekregen.

Floor is een echte HSP. Zij zit op de schaal rechts en is zeer hooggevoelig.

De Empath

Als we bij de rechterkant van de lijn aankomen, dan gaat hoogsensitief over naar zeer hoog empathisch: De Empath. Wat is dat precies? Het woord zegt het al: iemand die buitengewoon hooggevoelig is en zelfs weet hoe jij je voelt, ook al doe jij je heel anders voor.

Er zijn verschillende soorten empaths, zij weten soms wat jij denkt en ze kunnen dingen zien uit jouw verleden, in de toekomst en zelfs voelen waar jij pijn hebt.

Voorbeeld: Ik heb iemand in mijn praktijk gehad, Anna, die beide data wist van het overlijden van haar partner Eric en ook van een goede vriend, Daniël. Naarmate een van beide voorziene data dichterbij kwam hoopte ze meer en meer dat alles onzin was en dat het niet uit zou komen. Maar het kwam wél uit. Tja, empath: een zegen of een vloek?????

Een ander voorbeeld: ik heb eens een vermoeide paragnost, Michael, met healing geholpen. Dat werd een happening, hij zag allerlei gidsen om mij heen. Hij zag meer dan ikzelf. Zulke ervaringen zijn onvergetelijk.

Het is niet gemakkelijk om een empath te zijn. Je bent dan zo transparant dat je als het ware de hele wereld door je heen kan voelen stromen. Dan moet je leren om je af te sluiten, je te aarden en jezelf niet grenzeloos te verliezen in je omgeving. Empaths houden van rust in de natuur en hebben een bijzondere gave. Ook hebben zij regelmatig spirituele ervaringen.

Zo zie je dus op de schaal hoe verschillend de mate van gevoeligheid is en hoe dat verdeeld is onder de mensen. Je zit niet altijd helemaal op hetzelfde plekje op de schaal. Soms ben je wat gevoeliger en soms wat minder. Dat hangt af van omstandigheden en hoe jij in je vel zit. Het ene moment ben je meer sensitief dan het andere moment, dus dan verschuif je iets op de schaal.